Wraz z powstaniem w 1985 roku Uniwersytetu Szczecińskiego, rozpoczął swoją działalność Instytut Socjologii. Jego pierwszym dyrektorem został profesor Ludwik Janiszewski. Kolejnymi dyrektorami instytutu byli: prof. Jacek Leoński, prof. Irena Machaj, prof. Bogdan Gębski, prof. Jan Nikołajew (pełniący obowiązki dyrektora). prof. Oxana Kozlova. Od października 2017 roku Instytutem kieruje dr hab. Maciej Kowalewski, prof. US.
Socjologowie pracują w Uniwersytecie Szczecińskim od początku jego założenia, ale tradycje zinstytucjonalizowanej socjologii na Pomorzu Zachodnim są dłuższe. O dziejach szczecińskiej socjologii do 1990 roku można przeczytać m. in. w artykule Włodzimierza Durki >>>
Na badania w Instytucie Socjologii wpływały potrzeby związane z regionalną specyfiką. Od początku pracy Instytutu było jasne, że program nauczania i program badawczy mają dostarczać wiedzy dla lepszego zrozumienia lokalnych i regionalnych wyzwań. Środowisko gospodarki morskiej, rynek pracy, kultura, zdrowie publiczne, procesy migracji są od wielu lat w centrum uwagi pracowników Instytutu.
Instytut Socjologii prowadzi również badania dla podmiotów prywatnych i publicznych (firm, instytucji, organizacji pozarządowych), m. in. w ramach Pracowni Diagnoz Społecznych i Badań Ewaluacyjnych.